قدیمی ترین دانشگاه های جهان
دانشگاه‌ها به‌عنوان نهادهایی که قرن‌هاست به آموزش و پژوهش پرداخته‌اند، نقش مهمی در تاریخ تمدن بشری ایفا کرده‌اند. برخی از این دانشگاه‌ها که هنوز هم فعال هستند، با قدمتی طولانی نشان دهنده توانایی خود در تطبیق با شرایط مدرن و حفظ جایگاهشان در دنیای رقابتی امروزند. در این مقاله، بر اساس اطلاعات منتشرشده در وب‌سایت Top Universities در تاریخ ۲۰ آگوست ۲۰۲۴، به بررسی ۱۰ مورد از قدیمی ترین دانشگاه های جهان می‌پردازیم که همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند. این فهرست بیشتر بر دانشگاه‌های اروپایی متمرکز است، اما یک نماینده برجسته از آفریقا نیز در آن حضور دارد. همراه ما باشید تا با این دانشگاه‌های تاریخی آشنا شوید.
قدیمی ترین دانشگاه های جهان به ترتیب قدمت
۱. دانشگاه بولونیا (ایتالیا) – تأسیس ۱۰۸۸ میلادی
دانشگاه بولونیا که در سال ۱۰۸۸ تأسیس شد، در صدر لیست قدیمی ترین دانشگاه های جهان قرار دارد. این دانشگاه که با شعار لاتین ” Nourishing Mother of the Studie” شناخته می‌شود، در شهر بولونیا ایتالیا قرار دارد و از زمان تأسیس تاکنون بدون وقفه فعالیت کرده است. بولونیا با بیش از ۸۴,۰۰۰ دانشجو در رشته های مختلف مهندسی، علوم انسانی٬ علوم تجربی و پزشکی٬ یکی از مراکز برجسته آموزش عالی در جهان است و در رتبه‌بندی‌های QS جایگاه معتبری دارد. این دانشگاه در ابتدا به‌عنوان مرکزی برای مطالعه حقوق شکل گرفت و تأثیر عمیقی بر توسعه آموزش در اروپا گذاشت.
همچنین این دانشگاه با ارائه بورسیه ها و کمک هزینه های تحصیلی مختلف مانند بورسیه استانی ایتالیا شرایط بسیار مساعدی را برای تحصیل و فراگیری علم فراهم کرده است.
۲. دانشگاه آکسفورد (انگلستان) – تأسیس ۱۰۹۶ میلادی
دومین دانشگاه در لیست قدیمی ترین دانشگاه های جهان دانشگاه آکسفورد می‌باشد، که شواهد تدریس در آن به سال ۱۰۹۶ بازمی‌گردد و قدیمی ترین دانشگاه های جهان انگلیسی زبان است. این دانشگاه با حدود ۲۴,۳۰۰ دانشجو، یکی از معتبرترین نهادهای آموزشی جهان محسوب می‌شود و بزرگ‌ترین انتشارات دانشگاهی را در اختیار دارد. آکسفورد که تاریخ دقیق تأسیسش مشخص نیست، با سنت‌های غنی و رقابت با دانشگاه کمبریج، در رتبه‌بندی‌های جهانی جایگاه بالایی دارد و میزبان دانشجویانی از سراسر جهان است.
۳. دانشگاه سالامانکا (اسپانیا) – تأسیس ۱۱۳۴ میلادی
دانشگاه سالامانکا سومین دانشگاه در لیست قدیمی ترین دانشگاه های جهان قرار دارد که در سال ۱۱۳۴ تأسیس شد و در سال ۱۲۱۸ منشور سلطنتی دریافت کرد، که آن را به قدیمی‌ترین دانشگاه فعال اسپانیا تبدیل کرد. این دانشگاه در غرب مادرید واقع شده و حدود ۲۶,۷۴۶ دانشجو در ۹ پردیس خود دارد. سالامانکا به دلیل نقشش در حمایت از سفر کریستف کلمب به هند غربی در اواخر قرن پانزدهم شناخته شده است و همچنان یکی از مراکز مهم آموزشی در اسپانیا به شمار می‌رود.
۴. دانشگاه پاریس (فرانسه) – تأسیس بین ۱۱۶۰ تا ۱۲۵۰ میلادی
دانشگاه پاریس، که اغلب با نام “لا سوربن” شناخته می‌شود، بین سال‌های ۱۱۶۰ تا ۱۲۵۰ در پایتخت فرانسه تأسیس شد. این دانشگاه یکی از اولین دانشگاه‌های تأسیس‌شده در اروپا بود، اما بین سال‌های ۱۷۹۳ تا ۱۸۹۶ به دلیل انقلاب فرانسه فعالیتش متوقف شد. امروزه، دانشگاه پاریس به ۱۳ مؤسسه مستقل تقسیم شده و همچنان تأثیر قابل‌توجهی در آموزش عالی دار
۵. دانشگاه کمبریج (انگلستان) – تأسیس ۱۲۰۹ میلادی
دانشگاه کمبریج در سال ۱۲۱۹ توسط گروهی از محققان که از آکسفورد جدا شده بودند، تأسیس شد. این دانشگاه با حدود ۲۳,۲۴۷ دانشجو، یکی از برجسته‌ترین مراکز تحقیقاتی جهان است و رقابت دیرینه‌ای با آکسفورد دارد که در رویدادهایی مانند مسابقه قایقرانی سالانه نمود پیدا می‌کند. کمبریج همچنین میزبان یکی از قدیمی‌ترین انتشارات دانشگاهی پس از آکسفورد است.
۶. دانشگاه پادوا (ایتالیا) – تأسیس ۱۲۲۲ میلادی
دانشگاه پادوا در سال ۱۲۲۲ در شهر پادووا ایتالیا تأسیس شد و به دلیل پیشگامی در زمینه‌های نجوم، حقوق، پزشکی و فلسفه شهرت دارد. ششمین دانشگاه در فهرست قدیمی ترین دانشگاه های جهان با حدود ۶۲,۵۰۰ دانشجو، میزبان یکی از قدیمی‌ترین باغ‌های گیاه‌شناسی جهان است که از سال ۱۵۴۵ فعالیت می‌کند و به‌عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.
۷. دانشگاه ناپل فدریکو دوم (ایتالیا) – تأسیس ۱۲۲۴ میلادی
دانشگاه ناپل فدریکو دوم در سال ۱۲۲۴ توسط امپراتور فدریکو دوم تأسیس شد. این دانشگاه با حدود ۸۰,۰۰۰ دانشجو، یکی از بزرگ‌ترین مراکز آموزشی در ایتالیا است و نام توماس آکویناس، فیلسوف برجسته، در میان فارغ‌التحصیلان آن دیده می‌شود.
۸. دانشگاه سیه‌نا (ایتالیا) – تأسیس ۱۲۴۰ میلادی
دانشگاه سیه‌نا در سال ۱۲۴۰ در شهر کوچک سیه‌نا در منطقه توسکانی ایتالیا تأسیس شد. این دانشگاه با بیش از ۲۰,۰۰۰ دانشجو، تقریباً نیمی از جمعیت شهر را تشکیل می‌دهد. مرکز شهر سیه‌نا که به‌عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت شده، سالانه بیش از ۱۶۳,۰۰۰ گردشگر را جذب می‌کند که برای غذا، هنر، موزه‌ها و میراث قرون وسطایی به این منطقه سفر می‌کنند.
۹. دانشگاه کویمبرا (پرتغال) – تأسیس ۱۲۹۰ میلادی
دانشگاه کویمبرا در سال ۱۲۹۰ در لیسبون تأسیس شد، اما پس از چندین جابه‌جایی، سرانجام در شهر کویمبرا مستقر شد. این دانشگاه با جامعه دانشجویی بیش از ۲۴,۰۰۰ نفر، برای دهه‌ها در قرن هجدهم تنها دانشگاه فعال در پرتغال بود و نقش مهمی در تاریخ آموزش این کشور ایفا کرد.
۱۰. دانشگاه الازهر (مصر) – تأسیس ۹۷۰-۹۷۲ میلادی
دانشگاه الازهر در قاهره مصر، بین سال‌های ۹۷۰ تا ۹۷۲ توسط خلافت فاطمی تأسیس شد. این دانشگاه ابتدا به‌عنوان یک مرکز آموزش اسلامی فعالیت می‌کرد و در سال ۱۹۶۱ به یک دانشگاه مدرن تبدیل شد که اکنون رشته‌هایی مانند تجارت، علوم، پزشکی، مهندسی و کشاورزی را نیز ارائه می‌دهد. الازهر همچنان یکی از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های فعال جهان است.
چرا قدیمی ترین دانشگاه های جهان مهم‌اند؟
این دانشگاه‌های باستانی که امروز هم پابرجا هستند، به دلیل میراث تاریخی و توانایی‌شان در سازگاری با شرایط مدرن اهمیت دارند. بیشتر این دانشگاه‌ها در اروپا واقع شده‌اند، جایی که تعداد زیادی دانشگاه قدیمی و معتبر وجود دارد، اما حضور دانشگاه الازهر نشان‌دهنده تنوع جغرافیایی این فهرست است. این نهادها نه‌تنها به دلیل قدمتشان، بلکه به خاطر جایگاه بین‌المللی بالای خود در رتبه‌بندی‌های QS قابل توجه‌اند.
تاریخچه و تداوم
دانشگاه‌هایی مانند بولونیا و الازهر با قدمتی بیش از ۹۰۰ سال، نشان‌دهنده تداوم آموزش عالی در طول تاریخ‌اند. آکسفورد و کمبریج با سنت‌های دیرینه و انتشارات برجسته، نمونه‌هایی از چگونگی حفظ کیفیت در کنار تاریخ هستند. دانشگاه‌هایی مانند پادوا و سیه‌نا نیز با دارا بودن میراث جهانی یونسکو، ارزش فرهنگی و آموزشی خود را دوچندان کرده‌اند.
نقش قدیمی ترین دانشگاه های جهان در دنیای مدرن
این دانشگاه‌ها با ارائه امکانات و آموزش در سطح جهانی، همچنان در میان بهترین‌ها قرار دارند. از سالامانکا که زمانی میزبان کریستف کلمب بود تا ناپل که فیلسوفان بزرگی را پرورش داد، هر یک از این نهادها داستانی منحصربه‌فرد دارند که آن‌ها را به بخشی جدایی‌ناپذیر از تاریخ آموزش تبدیل کرده است.
نتیجه‌گیری
دانشگاه‌های بولونیا، آکسفورد، سالامانکا، پاریس، کمبریج، پادوا، ناپل فدریکو دوم، سیه‌نا، کویمبرا و الازهر، به‌عنوان ۱۰ مورد از قدیمی ترین دانشگاه های جهان که تا به امروز فعال هستند، نه‌تنها یادگارهایی از گذشته‌اند، بلکه همچنان به‌عنوان مراکز برجسته آموزش و پژوهش عمل می‌کنند. این نهادها با ترکیب سنت و نوآوری، الگویی برای آموزش عالی امروزی ارائه می‌دهند. وجود ۴ دانشگاه از ایتالیا که در لیست قدیمی ترین دانشگاه های جهان قرار دارند نشان دهنده قدمت فراگیری علم در این کشو دارد. شما هم اگر به تحصیل در محیطی با تاریخ غنی علاقه‌مندید، این دانشگاه‌ها گزینه‌هایی بی‌نظیرند.
