پزشکی در ایتالیا بدون آزمون
خداحافظی با آزمونهای ورودی علوم پزشکی در ایتالیا: انقلابی در نظام آزمون های ورودی علوم پزشکی ایتالیا
دولت ایتالیا با تصویب لایحه جنجالی حذف آزمونهای ورودی و ظرفیت محدود رشتههای علوم پزشکی، وارد مسیری جدید در تاریخ ۲۵ ساله آموزش عالی خود شده است که راه را برای تحصیل در رشته پزشکی در ایتالیا بدون آزمون هموار میکند. این لایحه که توسط آنا ماریا برنینی، وزیر دانشگاههای دولت جورجیا ملونی ارائه شده، تحولات بنیادی و اساسی را در پذیرش دانشجویان رشتههای پزشکی، دندانپزشکی و دامپزشکی به ارمغان خواهد آورد. اما این تغییرات چه ابعادی دارند، چگونه اجرا میشوند و چه چالشها و فرصتهایی پیش روی آنها قرار دارد؟
تصویب لایحه و مراحل قانونی تحصیل در رشته پزشکی در ایتالیا بدون آزمون
لایحه جنجالی حذف آزمون ورودی و ظرفیت محدود که مخالفان زیادی هم دارد، ابتدا در کمیسیون آموزش سنای ایتالیا در ماه آوریل به تصویب رسید و سپس در جلسه رسمی سنا با ۸۷ رأی موافق در برابر ۴۰ رأی مخالف و ۱۸ رأی ممتنع تأیید شد. اکنون این لایحه منتظر بررسی و رأیگیری در مجلس نمایندگان است که با توجه به اجماع نظر سیاسی موجود در صحنه سیاسی ایتالیا، به نظر میرسد تصویب نهایی آن و امضای رئیسجمهور نیز قطعی باشد! این به این معنا می باشد که به طور قطع ورود به رشته دندانپزشکی٬ دامپزشکی و پزشکی در ایتالیا بدون آزمون ورودی خواهد بود!
تغییرات کلیدی در نظام پذیرش
این لایحه تغییرات مهم و اساسی در نظام پذیرش رشتههای علوم پزشکی ایجاد میکند. برخی از مهمترین جزئیات این تغییرات به شرح زیر می باشد:
۱. ثبتنام آزاد در ترم اول
از سال تحصیلی ۲۶ – ۲۰۲۵ (به احتمال خیلی زیاد) تمامی متقاضیان میتوانند بدون شرکت در آزمون ورودی، در ترم اول رشتههای پزشکی، دندانپزشکی یا دامپزشکی ثبتنام کنند. این تصمیم و رویکرد با هدف ایجاد فرصت برابر برای همه متقاضیان و کاهش فشار روانی و استرس ناشی از آزمونهای ورودی انجام شده است.
۲ . سیستم گزینش بر اساس عملکرد
مهمترین مورد اشاره شده در این لایحه شرایط ادامه تحصیل در ترم دوم و پس از آن می باشد، که کاملا منوط به موفقیت در امتحانات اساسی، مهم و مشترک در ترم اول خواهد بود. دانشجویان بر اساس نمرات خود وارد یک سیستم رتبهبندی ملی میشوند و فقط افرادی که به حد نصاب لازم برسند، اجازه ادامه تحصیل در سال های بالاتر را خواهند داشت.
۳. انتخاب رشته جایگزین( رشته دوم)
دانشجویانی که نتوانند شرایط لازم برای ادامه تحصیل در رشته اولیه را کسب کنند، میتوانند در رشتههای زیستپزشکی، داروسازی، بهداشت و زیست شناسی که به عنوان گزینه و رشته دوم انتخاب کردهاند، ادامه تحصیل دهند. البته این افراد تحت هیچ شرایط دیگر حق بازگشت به رشته انتخابی اول را نخواهند داشت.
متممهای پیشنهادی در لایحه تحصیل در رشته پزشکی در ایتالیا بدون آزمون
برای بهبود عملکرد این لایحه، متممهایی به تصویب رسیده است که برخی از آنها عبارتند از:
۱. تعداد دانشجویان پذیرفتهشده در ترم اول باید مطابق با ظرفیت واقعی دانشگاهها باشد. این به این معنا می باشد که دانشگاه ها تا حدود بسیار بالایی با توجه به امکانات دانشگاهی و آموزشی که در اختیار دارند تصمیم گیرنده نهایی تعیین ظرفیت هر رشته می باشند!
۲. ظرفیت پذیرش باید با کمبود نیروی کار در تخصصهای مختلف هماهنگ باشد. این به این معنا می باشد که تعیین ظرفیت باید کاملا بر اساس نیاز های آینده بازار کار در ایتالیا باشد.
۳. پذیرش در ترم دوم باید بر اساس نیازهای منطقهای و استانی به کادر درمان با توجه به کمبود پزشک متخصص انجام شود. با توجه به میانگین بالای سنی پزشکان متخصص ایتالیایی و کمبود شدید پزشک متخصص در ایتالیا این لایحه میتواند تغییرات شگرفی در این زمینه ایجاد کند!
ابهامات و چالشها
در حالی که لایحه کلیات تحول در پذیرش علوم پزشکی را مشخص کرده است، هنوز بسیاری از جزئیات مهم این لایحه مبهم و نامشخص است. از جمله:
۱. وضعیت دانشجویان خارجی:
مهمترین ابهام این لایحه این می باشد که هنوز مشخص نیست که آیا این تغییرات شامل دانشجویان خارجی متقاضی دوره های انگلیسی زبان خواهد شد یا خیر!
۲. دروس مورد نیاز در ترم اول:
مشخص نشده است که کدام دروس در ترم اول باید گذرانده شوند و نمره هر درس چگونه بر رتبهبندی تأثیر میگذارند.
۳. سیستم رتبهبندی:
چگونگی رتبهبندی و ملاکهای دقیق آن هنوز در دست بررسی است.
۴. ثبتنام در رشته جایگزین:
فرآیند تطبیق واحدها و انتقال به رشته جایگزین برای دانشجویانی که موفق به ورود به سال یا ترم دوم نشده اند همچنان مبهم است و اشاره ای در این لایحه به آن نشده است!
وضعیت آزمون ایمت
مهمترین مسئله و دغدغه برای دانشجویان خارجی، وضعیت آزمون ایمت است که برای ورود به دوره های انگلیسیزبان پزشکی و دندانپزشکی در ایتالیا برگزار میشود. لایحه فوق به طور مستقیم هیچ اشاره ای به آزمون ایمت نکرده است، اما امکان تأثیرگذاری این لایحه بر این آزمون نیز منتفی نیست. تغییرات احتمالی آزمون ایمت میتواند تأثیرات زیادی بر متقاضیان خارجی به ویژه دانشجویان ایرانی داشته باشد که نیازمند شفافسازی است.
به احتمال خیلی زیاد اگر قرار باشد تغییراتی در نحوه پذیرش دانشجویان خارجی در دوره های انگلیسی زبان پزشکی و دندانپزشکی رخ دهد از سال تحصیلی ۲۷- ۲۰۲۶ اعمال خواهد شد! اما همچنان شما باید خود را برای شرکت در این آزمون آماده کنید که میتوانید از طریق این لینک با خدمات ساناگیتی برای آمادگی آزمون ایمت بیشتر آشنا شوید.
فرصتها و مزایا
اجرای این لایحه میتواند مزایای متعددی به همراه داشته باشد، از جمله:
۱. کاهش استرس دانشجویان:
با توجه به رقابتی بودن شدید رشته های علوم پزشکی به ویژه رشته پزشکی و دندانپزشکی در ایتالیا (مشابه ایران) حذف آزمونهای ورودی میتواند فشار روانی بر متقاضیان را کاهش دهد.
۲. فرصت برابر برای همه:
تمامی دانشجویان، بدون توجه به سوابق آموزشی و مالی، فرصت ورود به رشتههای علوم پزشکی را خواهند داشت. یکی از مهمترین دلایل این تصمیم کوتاه کردن دست مافیا کلاس ها، موسسات و انتشارات کنکوری میباشد که هر ساله میلیون ها یورو از این بازار به جیب میزنند! (دقیقا مشابه بازار ایران)
۳. تقویت رشتههای علوم پایه:
الزام به انتخاب رشته جایگزین میتواند باعث افزایش توجه به سایر رشتههای مرتبط با علوم پزشکی به ویژه رشته های علوم پایه همچون زیست شناسی و ژنتیک شود. با توجه به پیشرفت روزانه تکنولوژی به ویژه هوش مصنوعی نیاز به توجه به رشته های علوم پایه بیش از هر زمان دیگیری حس میشود و دولت ایتالیا به خوبی به این موضوع اشراف دارد و نمیخواهد حداقل از سایر کشورهای اروپایی در این زمینه عقب بماند! به ویژه اینکه کشورهایی مثل المان و فرانسه برنامه ریزی کلان و ویژه ای برای سرمایه گذاری در رشته های علوم پایه انجام داده اند!
چالشهای پیش رو در این لایحه
اجرای این لایحه مهم و جنجالی با چالشهایی همراه است که باید به آنها توجه شود:
۱. ظرفیت محدود دانشگاهها:
پذیرش تعداد زیادی دانشجو در ترم اول میتواند فشار زیادی بر منابع دانشگاهها وارد کند. یکی از دلایل اصلی مخالفت با این لایحه همین ظرفیت محدود دانشگاه ها و همچنین کمبود امکانات آموزشی و کلینیکی برای آموزش پزشکان نسل آینده می باشد!
۲. نابرابری منطقهای و استانی:
نیازهای متفاوت مناطق مختلف ایتالیا به کادر درمان میتواند باعث ایجاد نابرابری در پذیرش شود. این موضوع میتواند بیشتر شامل استان های جنوبی ایتالیا شود که در حال حاضر هم با همین تعداد محدود ظرفیت در پذیرش با کمبود امکانات آموزشی روبرو هستند!
۳. کیفیت آموزش:
افزایش تعداد دانشجویان ممکن است بر کیفیت آموزش تأثیر منفی بگذارد. (با توجه به کمبود کادر آموزشی در بعضی از دانشگاه ها)
۴. عدم قطعیت برای دانشجویان خارجی:
عدم شفافیت در مورد وضعیت دانشجویان خارجی و آزمون های ورودی مرتبط از همین حالا نگرانی های زیادی را برای دانشجویان خارجی ایجاد کرده است، به خصوص که در این لایحه هیچ اشاره ای به این موارد نشده است!
جمع بندی
تصویب لایحه حذف آزمون ورودی رشتههای علوم پزشکی در ایتالیا، گامی جسورانه و تحولساز در نظام آموزشی این کشور است. این تغییرات میتواند فرصتهای بزرگی برای دانشجویان داخلی و خارجی ایجاد کند، اما نیازمند برنامهریزی دقیق و شفافسازی در جزئیات اجرایی است. با توجه به اجماع سیاسی موجود، به نظر میرسد این لایحه بهزودی به قانون تبدیل شود و حداکثر از سال تحصیلی ۲۷ – ۲۰۲۶ اجرایی گردد. آینده این تغییرات به نحوه مدیریت چالشها و بهرهبرداری از فرصتها بستگی دارد.